امام جواد (علیه السلام) : در باره اینکه چرا حضرت مهدى (علیه السلام)«منتظَر» نامیده مى شود فرمود:

«إن له غیبة یکثر ایامها و یطول امدها فینتظر خروجه المخلصون و ینکره المرتابون و یستهزئ بذکره الجاحدون و یکذب فیها الوقّاتون و یهلک فیها المستعجلون و ینجو فیها المسلّمون۱».

«او را غیبتى هست که زمانش زیاد است و پایانش به طول مى انجامد. پس مخلصین چشم انتظار قیام او مى مانند و شک کنندگان به انکار او بر مى خیزند و منکرین به استهزا او مى پردازند و یاد او را به سخره می گیرند و تعیین کنندگان وقت ظهور دورغ گویانند (و یا مورد تکذیب قرار مى گیرند) و عجله کنندگان در آن هلاک مى شوند و تسلیم شدگان نجات مى یابند.»


امام جواد(علیه السلام) در این بیان نورانی، مردم زمان غیبت را به شش گروه تقسیم کرده اند:

1. مخلصین که منتظر خروج و قیام آن حضرت هستند.

2. شک کنندگان که به انکار او برمیخیزند.

3. منکران که یاد آن حضرت را استهزا و مسخره می کنند

4.تعیین کنندگان وقت که دروغ گویانند و مورد تکذیب قرار می گیرند.

5. شتاب کنندگان در امر ظهور که هلاک می شوند.

6.تسلیم شوندگان که اهل نجات و فلاح هستند.



در میان این شش گروه ، دو گروه مخلصین و تسلیم شوندگان از کوران فتنه های اخر الزمان نجات می یابند و به فلاح و رستگاری نایل می شوند. و بقیه مردم به طرق گوناگون(شک،انکار،تعیین وقت،استعجال) از صراط مستقیم منحرف می شوند به دره هلاکت سقوط می کنند.



نکته مهم مطرح شده در فرمایش امام جواد(علیه السلام، آسیب شناسی استعجال و شتاب زدگی در امر ظهور است که منجر به هلاکت می شود.

استعجال به معنى عجله کردن، شتاب و خواستن چیزى قبل از رسیدن وقت آن و تحقّق زمان آن است. انسانهاى عجول به خاطر ضعف نفس و کم ظرفیّت بودن، متانت و سکون و آرامش خود را از دست مى‏دهند و خواهان تحقّق فوری وعده الهی بدون در نظر گرفتن مصالحی که خداوند متعال در نظر دارد، می‌باشند.

نهى از عجله و شتاب زدگى در امر ظهور به آن جهت است که به دنبال این پدیده، روحیه یأس و نومیدى در انسانِ منتظر، پیدا مى‏شود؛ آرامش و صبورى را از دست مى‏دهد و حالت تسلیم او به حالت گله‏مندى و شکایت تبدیل مى‏گردد و از تأخیر ظهور بى‏قرار مى‏گردد و این بیمارى را به دیگران نیز سرایت مى‏دهد و گاهى به خاطر استعجال ظهور به حالتِ انکار وجود امام، گرفتار مى‏شود

لذا شتاب‏زدگی در این امر، در روایات دینی ما بسیار نکوهش شده است.

یکی از بارزترین و آسیب دار ترین مصادیق استعجال و شتاب زدگی در امر ظهور بررسی افراطی نشانه های ظهور می باشد.

بررسی نشانه های ظهور و تطبیق احتمالی علائم بر حوادث زمانه و شخصیت های زمانه هر چند که قلوب منتظران را سرشار از امید و شادی می کند و آمادگی شیفتگان ظهور را مضاعف می گرداند ولی اگر رنگ و بوی استعجال و شتابزدگی به خود بگیرد از بزرگترین آسیب های حوزه مهدویت محسوب می شود و انسان منتظر را به وادی اعتراض و عدم رضایت به مصلحت الهی می کشاند و یاس و نومیدی رادر اثر تحقق نیافتن ظهور ایجاد کرده و شک و تردید را بذر افشانی می کند و در انتها انسان را به ورطه انکار کشانده و هلاک می کند.

باید توجه نمود که نشانه های ظهور جنبه کاشفیت دارند نه جنبه موضوعیت و لذا علائم ظهور تکلیف اور نیست. در مقابل علائم، شرای ظهور جنبه موضوعیت دارند و انسان منتظر نسبت به تحقق آنها تکلیف دارد چرا که امر ظهور مشروط و منوط به شرایط است و بدون تحقق یافتن شرایط ظهور واقع نمی شود.

مباحث آخر الزمانی حوزه بسیار خطیری است که عده ای دچار افراط و برخی مبتلا به تفریط هستند.

منتظر واقعی کسی است که بررسی نشانه ها و تطبیق علائم را با احتیاط کامل و با نگاهی امیدوارانه انجام داده و شتابزده نگردد و تسلیم امر الهی باشد که در این صورت اهل نجات و فلاح خواهد بود.

نکته مهم دیگر این که همچنانکه استعجال و شتابزدگی، یکی از آفت‏ها و آسیب‏هایی است که فرا روی منتظران قرار دارد، همچنین استبعاد و دور شمردن وقت ظهور یکی دیگر از آسیب های حوزه مهویت است که برخی دچار این آسیب می شوند که پیامد آن بی‏تفاوتی و قساوت قلب می‏باشد.

امیدورام که از اهل نجات و فلاح و از تسلیم شدگان نسبت به امر ظهور باشیم.

۱.کمال الدین،ج2،ص378. اثبات الهداة،ج5،ص573، معجم احادیث الامام المهدی،ج5ص495.